Współczesne organizacje grupują się w sieci. Godni zaufania partnerzy pozwalają na strategiczne zarządzanie ryzykiem w całym systemie tzw. Rozszerzonych Przedsiębiorstw. Tymczasem koszty błędów podwykonawców rosną.
Podczas gdy świat boryka się z kryzysem zdrowotnym i gospodarczym, przedsiębiorcy toczą własne bitwy – w tym te związane z tzw. szokami podażowymi. Firmy starają się zaspokoić popyt i dostosować do pracy pod pandemicznym rygorem. Kluczowa w tym aspekcie staje się odporność łańcuchów dostaw (supply chain). Jak wynika z badania firmy Deloitte „Third‑Party Risk Management Global Survey Report 2020”, zaledwie 20% firm monitorowało kluczowych kontrahentów jeszcze przed kryzysem. Zdaniem ekspertów proporcja ta ulega zmianie, a standardem staje się podejście Extended Enterprise, czyli Rozszerzonego Przedsiębiorstwa. Pozwala ono określić i strategicznie zarządzać ryzykiem w całym ekosystemie, w którym funkcjonuje firma.
Grupowanie się w sieci wpływa na poprawę wyników finansowych firm
W świecie biznesu outsourcing, czyli „wydzielanie ze struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa macierzystego realizowanych przez nie funkcji i przekazania ich do realizacji innym podmiotom gospodarczym” – stał się nieunikniony. W związku z tym realizacja celów danej firmy często jest powiązana z aktywnością tzw. stron trzecich, czyli m.in. partnerów, dostawców towarów i usług, licencjodawców czy klientów. Wspólnie tworzą oni właśnie tzw. Rozszerzone Przedsiębiorstwo. Jak czytamy w opracowaniu pt. „Wybrane problemy organizacji i współdziałania przedsiębiorstw” istnieją co najmniej trzy powody zmuszające współczesne przedsiębiorstwa do grupowania się w sieci:
globalizacj – rozumiana jako wielowymiarowy proces pogłębiania międzynarodowego podziału pracy, zwiększania obrotów handlu pomiędzy państwami, nasilenia przepływów kapitału, ludzi, technologii i towarów, a także przenikania się kultur i narastania zależności między krajami;
konsensus waszyngtoński – podstawową ideą tego zarządzania stało się zobowiązanie do bogacenia właścicieli firmy. Nowoczesny menedżer poszukuje najefektywniejszych ekonomicznie zastosowań zasobów, jakimi dysponuje. Wymaganie takie spowodowało konieczność powszechnego wykorzystania właśnie metody outsourcingu;
rozwój technologii informacyjno‑komunikacyjnej – usprawnia panowanie nad procesami gospodarczymi, a różnice w czasie i odległość czyni mało istotnymi. Informacyjno‑komunikacyjne wsparcie decyzji menedżerów jest natomiast związane przede wszystkim z możliwościami systemu elektronicznej wymiany danych, czyli tzw. EDI (electronic data interchange).
Oczywiście firmy zauważają korzyści, płynące ze zróżnicowanego, ale wzajemnie połączonego łańcucha dostaw, takie jak większa szybkość realizacji projektów czy redukcja kosztów. Podstawą jest jednak poprawa wyników finansowych, która – jak podkreślają eksperci Deloitte – wynika z: ograniczenia ryzyka niezgodności i ryzyka operacyjnego, zmniejszenia kosztu relacji ze stronami trzecimi i zwiększenia wydajności stron trzecich, a także z oparcia relacji ze stronami trzecimi o wartość, jaką przynoszą przedsiębiorstwu i wzbogacenie procesu podejmowania decyzji biznesowych o wiarygodne dane.
Trzecia strona pod kontrolą, czyli szacowanie kosztów popełniania błędów
Prowadzenie Przedsiębiorstwa Rozszerzonego niesie też ze sobą wiele wyzwań. Jednym z nich jest samodzielne monitorowanie kluczowych kontrahentów, co jest w stanie obecnie zrealizować jedynie 1/5 przebadanych przez Deloitte organizacji. Ich kontrolowanie jest natomiast bezpośrednio związane z bezpieczeństwem i reputacją przedsiębiorstwa. Należy bowiem podkreślić, że prowadząc odpowiedzialny biznes, firma nie może sobie pozwolić na żaden incydent negatywnie wpływający na jej wizerunek, niezależnie od tego, czy ma on miejsce wewnątrz organizacji, czy w jej ekosystemie.
Szacowane koszty popełnienia błędu lub też niedopatrzenia przez stronę trzecią – zdaniem blisko połowy respondentów Deloitte – wzrosły w ciągu ostatnich pięciu lat dwukrotnie. Dla 1/5 respondentów takie koszty wzrosły aż dziesięciokrotnie, co przekłada się na przewidywane koszty materializacji ryzyka sięgające miliarda USD. Natomiast – jak wynika z analizy przeprowadzonej przez Ponemon Institute i IBM – zakłócenia powodowane przez stronę trzecią są najważniejszym czynnikiem zwiększającym tzw. koszty naruszenia (cost of a breach).
Z tego względu warto, by przedsiębiorcy pochylili się na oceną ryzyka stron trzecich. Dzięki temu będą w stanie sprawdzić zarówno status ochrony cybernetycznej oraz zgodność z przepisami związanymi z kooperacją firm. Dzięki temu organizacje mogą podejmować bardziej świadome decyzje. Wyniki badania Deloitte pokazują, że co czwarta firma decyduje się obecnie na powierzenie kwestii związanych ze stronami trzecimi firmie doradczej lub rozważa wdrożenie takiego rozwiązania. To wyraźny trend rosnący, bo jeszcze w 2015 roku odsetek takich firm był bliski zeru.
Długookresowa współpraca i sprawiedliwy udział w korzyściach kluczem do sukcesu
Oczywiście pomiar ryzyka, a także optymalizacji procesu identyfikacji problemów, są niezbędne. Jednak firmy muszą także mieć wiedzę na temat tego, w jaki sposób rozwiązywać te problemy, po zakończeniu procesu oceny ryzyka. Biorąc pod uwagę jego złożoność, warto pomyśleć kolaboracji zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej w tym zakresie – co jest kluczem do ograniczenia ryzyka. Istotne jest zatem posiadanie na pokładzie swojej firmy kompetencji związanych m.in. z cyberbezpieczeństwem.
Niemniej wyzwaniem dla Przedsiębiorstwa Rozszerzonego będzie poszukiwanie równowagi pomiędzy osiąganiem celów ekonomicznych, a celów poszczególnych autonomicznych firm tworzących daną sieć czy łańcuch dostaw. Pomocne może okazać się tworzenie relacji społecznych między pracownikami, szczególnie tymi na stanowiskach decyzyjnych. Powinny one opierać się na empatii i zaufaniu.
Jak podkreślają eksperci z OEES „kluczowym czynnikiem powodzenia we współczesnym biznesie nie jest przewaga transakcyjna nad partnerami biznesowymi wynikająca z ich ekonomicznego zdominowania, lecz wykreowany na wysokim poziomie kapitał relacyjny warunkujący długookresową współpracę i sprawiedliwy udział w wypracowanych korzyściach ekonomicznych”.
Bibliografia:
Raport „Third‑Party Risk Management Global Survey Report 2020”, luty 2020 r., Deloitte;
Raport „Wybrane problemy organizacji i współdziałania przedsiębiorstw”, 2019 r., Open Eyes Economy Summit (OEES);
Raport „Cost of Data Breach Report”, 2019 r., IBM Security.
