W przypadku tak złożonej zmiany, jaką jest transformacja do przemysłu 4.0, warto zwrócić uwagę na postawy kluczowych dla firmy menedżerów. Z przeprowadzonych przez nas w ostatnich trzech latach kilkuset rozmów z menedżerami różnej wielkości firm produkcyjnych w Polsce wyłaniają się następujące, w większości niepokojące, obserwacje.
Około 30% badanych menedżerów nie jest zainteresowanych otoczeniem rynkowym i koncentruje się na bieżących zadaniach operacyjnych. Ich postawa wyraża się słowami: „Nie słyszałem. Nie mam czasu”. Druga, najliczniejsza, grupa (45%) to menedżerowie, którzy spotkali się z ideą przemysłu 4.0, najprawdopodobniej przyniesioną do firmy przez współpracowników, ale na razie mają za dużo bieżących operacyjnych spraw. Wyraża się to słowami: „Słyszałem. Nie mam czasu”. Trzecia grupa (ok. 20%), już dość świadomych menedżerów, rozumie szanse i zagrożenia, pracuje wspólnie z zespołem nad koncepcją. Dobrze pasuje tutaj stwierdzenie: „Słyszałem, rozumiem. Pracujemy nad koncepcją”. Czwarta grupa jest dość dobrze przygotowana na przyjście czwartej rewolucji. Z jednej strony mamy zaangażowanie menedżerów w uruchomienie programów inwestycyjnych i strategiczne umocowanie inicjatywy, z drugiej strony – zaangażowanie zespołów w pracę koncepcyjną i wdrożeniową. W Polsce w praktyce są to oddziały międzynarodowych grup produkcyjnych z kapitałem niemieckim, włoskim lub skandynawskim. Postawę można zobrazować słowami: „Mamy mapę drogową. Zaczynamy pierwsze projekty”. Jest to grupa nieliczna – około 5% firm. Poniżej wskazujemy, jak taka mapa drogowa powinna wyglądać.
Krok 1. Autorefleksja – gdzie jesteśmy?
Gdy już przekonamy menedżerów, warto odpowiedzieć sobie na pytanie: „W którym miejscu na drodze wiodącej do przemysłu 4.0 się znajdujemy?”. Najlepiej zilustrować to na przykładzie firmy produkcyjnej, która chce zbudować mapę drogową w obszarze przemysłowego Internetu rzeczy (IIoT). Kluczowymi procesami biznesowymi z punktu widzenia dyrektora operacyjnego mogą być: zarządzanie produkcją i doskonalenie produkcji, zarządzanie jakością, zarządzanie utrzymaniem ruchu, zarządzanie materiałami i magazynami. Dla tych procesów biznesowych definiujemy trzy poziomy architektury IIoT. Poziom pierwszy to automatyczne gromadzenie danych (z maszyn i urządzeń). Czy dane są gromadzone w sposób automatyczny? Poziom drugi to dostęp do analiz i raportów z dowolnego miejsca, w dowolnym czasie. Czy jestem w stanie w dowolnym momencie, miejscu, na dowolnym urządzeniu skorzystać z raportów? Poziom trzeci to aplikacje biznesowe z powiadomieniami. Czy system powiadamia mnie o zdarzeniach tylko w sytuacjach wymagających interwencji?
Krok 2. Cel strategiczny i wizja
Proces budowy mapy drogowej dla inicjatyw przemysłu 4.0 wartych wdrożenia należy rozpocząć od postawienia/weryfikacji celu strategicznego i wizji dla firmy. W sytuacji, gdy cele i wskaźniki KPI zostały już zdefiniowane, warto zastanowić się, które z technologii przemysłu 4.0 mogą znacząco pomóc w ich realizacji. Jeśli takie cele nie są postawione, można skorzystać np. z inicjatyw strategicznych, które oddają charakter naszego rynku i sposobu działania, na przykład: Asset Performance Management, Lean Manufacturing, Real‑Time Enterprise, World Class Manufacturing itp. Jest to kluczowy etap, bez którego nie powinno się przechodzić dalej.
Przykładowym celem dla projektu przemysł 4.0 może być wdrożenie inicjatywy Real‑Time Enterprise, której produktem końcowym będzie analiza „Rentowności zakładu produkcyjnego on‑line” i raport dla dyrektora zarządzającego.
Krok 3. Kluczowe procesy biznesowe
Po postawieniu celu strategicznego warto zastanowić się, które procesy biznesowe są kluczowe dla jego osiągnięcia i wybrać 4–5 z nich, takich, które będą podlegały rozwojowi lub usprawnieniom. Dla firmy produkcyjnej mogą to być procesy wskazane powyżej w kroku 1. Autorefleksja.
Krok 4. Kluczowe inicjatywy przemysłu 4.0
Następnym etapem, który powinien zostać przeprowadzony wspólnie z całym zespołem (na przykład menedżerów), jest burza mózgów, która ma służyć wyłonieniu kluczowych inicjatyw przemysłu 4.0 dla organizacji. I co ważne, inicjatywy nie powinny dotyczyć tylko technologii, ale także takich obszarów jak procesy i rozwój ludzi (zespołów).
Krok 5. Plan wdrożenia
Ostatnim etapem pracy nad mapą drogową jest nadanie priorytetów inicjatywom i zbudowanie planu wdrożenia wraz ze wskazaniem zespołów odpowiedzialnych i źródeł finansowania.
Podsumowanie
Opisany powyżej model budowania mapy drogowej dla przemysłu 4.0 dla obszaru IIoT zawiera wiele uproszczeń i w przypadku każdej firmy powinien zostać zmodyfikowany i dopasowany do jej realiów. Natomiast daje pogląd na to, że rozpoczęcie i przeprowadzenie procesu transformacji do przemysłu 4.0 wymaga bardzo dużej świadomości i motywacji menedżerów i inżynierów pracujących w organizacji.
Ten tekst jest częścią projektu How to do IT. To twój sprawdzony przewodnik po cyfrowej transformacji i technologiach dla biznesu. Zapisz się na newsletter projektu!
