Największym wyzwaniem dla firm tworzących aplikacje wykorzystujące łańcuch bloków nie jest technologia, lecz skuteczna współpraca z partnerami ekosystemu.
Powody, dla których wiele firm wciąż wstrzymuje się z inwestycjami w technologię blockchain, są zrozumiałe. Od kilku lat kadra zarządzająca jest nieprzerwanie zasypywana radami na temat wykorzystania blockchaina, sugestiami dotyczącymi tego, jak identyfikować potencjał tej technologii w różnych branżach oraz jak przygotować się do bazującej na niej przyszłości[1]. Z jednej strony menedżerowie są informowani, że blockchain może ułatwiać powstawanie przełomowych innowacji, które burzą dotychczasowe modele biznesowe, z drugiej ostrzegani, że równie dobrze może spowodować niekorzystne zmiany w relacjach z zaufanymi stronami trzecimi, jak również „znacząco przekształcać dotychczasowy charakter systemów gospodarczych, społecznych i politycznych”[2]. A pamiętać też powinni o ukrytych słabościach tej technologii[3]. Tymczasem, według ankiety przeprowadzonej przez firmę Deloitte, wątpliwości wokół blockchaina słabną – okazuje się, że ponad połowa menedżerów umieściła wdrażanie tej technologii wśród pięciu priorytetów strategicznych swoich firm[4].
Blockchain umożliwia tworzenie aplikacje odpornych na manipulacje rejestrów transakcji pomiędzy użytkownikami sieci. Zasadniczo aplikacje wykorzystujące łańcuch bloków umożliwiają programowanie zasad wymiany zasobów oraz współdzielenia przechowywanych danych. Wszyscy użytkownicy sieci mają dostęp do rejestru i widzą przebieg transakcji. Technologia blockchain została po raz pierwszy zastosowana w 2009 roku na potrzeby uruchomienia publicznej sieci dla kryptowaluty bitcoin. I początkowo właśnie to użycie zniechęciło wiele przedsiębiorstw do przyjęcia blockchaina. Menedżerowie nie dostrzegali korzyści z zastosowania tej technologii. A anonimowość bitcoina i innych kryptowalut spowodowała, że firmy obawiały się naruszenia przepisów dotyczących przeciwdziałaniu praniu pieniędzy, uznając przy tym, że sama technologia jest zbyt niedojrzała i niestabilna, by sprostać ich standardom. Dziś, kiedy pionierzy czerpią z blockchaina korzyści biznesowe, coraz więcej firm otwiera się na to rozwiązanie.
O BADANIU:
Indeks górny Badania pierwszej generacji aplikacji wspomaganych technologią blockchain omówione w tym artykule obejmowały wywiady i warsztaty z firmami należącymi do Blockchain Center of Excellence (BCoE) na Uniwersytecie Stanowym Arkansas. Autorzy przeanalizowali kilkanaście platform bazujących na technologii blockchain, w tym TradeLens, IBM Food Trust, Grass Roots Farmer Cooperative, We.Trade, KoreConX, MediLedger, Santander (emisja i rozliczenie obligacji), SmartResume, WineChain, ANSAcheck, Rapid Medical Parts (druk 3D w celu konwersji urządzeń do bezdechu sennego na respiratory odpowiadające szpitalnym standardom), Stellar (platforma płatności) i opłaty licencyjne Xbox (wynagrodzenie twórców treści). Indeks górny koniecBadania pierwszej generacji aplikacji wspomaganych technologią blockchain omówione w tym artykule obejmowały wywiady i warsztaty z firmami należącymi do Blockchain Center of Excellence (BCoE) na Uniwersytecie Stanowym Arkansas. Autorzy przeanalizowali kilkanaście platform bazujących na technologii blockchain, w tym TradeLens, IBM Food Trust, Grass Roots Farmer Cooperative, We.Trade, KoreConX, MediLedger, Santander (emisja i rozliczenie obligacji), SmartResume, WineChain, ANSAcheck, Rapid Medical Parts (druk 3D w celu konwersji urządzeń do bezdechu sennego na respiratory odpowiadające szpitalnym standardom), Stellar (platforma płatności) i opłaty licencyjne Xbox (wynagrodzenie twórców treści).
Blockchain w praktyce
Przeanalizowaliśmy kilkanaście rozwiązań używanych w różnych branżach i firmach, w tym monitorowanie transportu kontenerów, śledzenie drogi żywności od rolnika do konsumenta, potwierdzanie autentyczności leków oraz wynagradzanie twórców treści. Wniosek: pierwsze wdrożenia technologii blockchain przyniosły korzyści biznesowe i nie zakłóciły, nie przekształciła ani nie zniszczyły istniejących struktur. Wiele wskazuje na to, że rozwiązania wspomagane przez blockchaina uzupełniają i zwiększają zwrot z inwestycji w popularne rozwiązania, takie jak elektroniczna wymiana danych, RFID (identyfikacja za pomocą fal radiowych) oraz internet rzeczy, ponieważ eliminują nieporozumienia między partnerami ekosystemu. Metaforycznie rzecz ujmując – wdrożenie łańcucha bloków jest niczym fala przypływu, który unosi na wodzie wszystkie statki, a nie niszczycielskie tsunami.
Oto pięć obserwacji, które mogą przydać się menedżerom podczas prób określenia, w jakich obszarach rozwiązania oparte na łańcuchu bloków mogą wygenerować wartość dla ich organizacji oraz podczas planowania wdrożenia.
Blockchain umożliwia tworzenie aplikacje odpornych na manipulacje rejestrów transakcji pomiędzy użytkownikami sieci.
1. Przykłady skutecznego zastosowania technologii blockchain bazują na współpracy biznesowej – technologia jest jedynie narzędziem. Aplikacje blockchainowe pierwszej generacji pokazały, że opracowanie stosownej technologii to tylko pierwszy, najłatwiejszy, krok. Dużo trudniejsze jest określenie zasad takiej współpracy z partnerami, która wszystkim pozwoli czerpać korzyści z możliwości technologicznych. Badane przez nas zastosowania to projekty biznesowe stworzone w celu zmierzenia się z konkretnymi problemami na poziomie całych systemów, w których zasadne jest wykorzystanie rozwiązań blockchain.
Projekt TradeLens, zapoczątkowany przez firmę Maersk, oraz projekt IBM Food Trust, zainicjowany przez Walmarta, to dobre przykłady dwóch najczęściej komentowanych obecnie rozwiązań korzystających z technologii blockchain. Żaden nie został zainicjowany jako projekt stricte technologiczny.
Maersk, działająca na całym świecie firma transportowa z siedzibą w Danii, szukał lepszego i tańszego sposobu śledzenia drogi kontenerów. W 2013 roku proces monitoringu nadal bazował na dokumentach papierowych wystawianych przez partnerów z łańcucha dostaw i urzędników administracji, np. celnej. Firma uruchomiła dwa odrębne projekty: jeden w celu obniżenia kosztów administracyjnych obsługi przewozu kontenerów, a drugi w celu digitalizacji dokumentów przewozowych na potrzeby handlu elektronicznego. W 2016 roku oba projekty zostały przekształcone w inicjatywę o nazwie Global Trade Digitization. W tym samym roku koncern IBM – partner technologiczny Maersk – zaprezentował blockchaina jako technologię wspomagającą[5]. Z czasem inicjatywa ewoluował w platformę TradeLens.
Firma Maersk zdała sobie sprawę, że musi udostępnić platformę swoim konkurentom, jeśli chce, by korzystali z niej wszyscy ważni użytkownicy – obsługa portów, terminali spedycyjnych i urzędy. I to było najtrudniejsze wyzwanie, bowiem początkowo duzi spedytorzy, tacy jak CMA CGM, Mediterranean Shipping Co., Hapag‑Lloyd i Ocean Network Express, odrzucili pomysł przyłączenia się do platformy stworzonej przez konkurenta. By uspokoić ich obawy, Maersk powołał radę klientów, w skład której weszli przedstawiciele konkurencyjnych przedsiębiorstw, aby w ten sposób zagwarantować bardziej inkluzywne i przejrzyste zarządzanie opracowaną przez siebie platformą. Do listopada 2020 roku platforma TradeLens stała się ekosystemem łączącym ponad 175 organizacji (obejmujących ponad 600 portów i terminali) i zarejestrowano na niej ponad 1,6 miliarda rekordów związanych z transportem, 14 milionów dokumentów i 34 miliony kontenerów. Korzyści płynące z wdrożenia platformy to niższe koszty administracyjne, łatwiejszy monitoring kontenerów oraz szybsze przetwarzanie dokumentów z łańcucha dostaw.
Miej więcej w tym samym czasie Frank Yiannas, ówczesny wiceprezes ds. bezpieczeństwa żywności w Walmarcie, chciał udoskonalić proces monitorowania świeżych produktów w łańcuchu dostaw. W tamtym okresie wytropienie źródeł zarażenia żywności bakterią E. coli lub salmonelli mogło trwać nawet kilka tygodni.
IBM, który był również technologicznym partnerem Walmarta, ponownie zaproponował wdrożenie technologii blockchain[6]. Opracowanie pilotażowych narzędzi śledzenia dostaw mango i wieprzowiny w łańcuchu dostaw Walmarta trwało krótko. By jednak móc naprawdę identyfikować wszystkie świeże produkty, w systemie musieli wziąć udział wszyscy dostawcy. Ponieważ u tych samych dostawców co Walmart zaopatruje się też wielu sprzedawców detalicznych, uznano, że obecność konkurentów na platformie przełoży się na korzystne efekty sieciowe. Zdając sobie sprawę, że inni detaliści nie zechcą przyłączyć się do platformy Walmarta, firma zdecydowała, że to IBM powinien uruchomić i obsługiwać ekosystem znany dziś pod nazwą IBM Food Trust. Nowa organizacja, podobnie jak Maersk, również powołała radę doradczą, w skład której wchodzą Walmart, Dole, Nestlé, Kroger, Carrefour, Danone, Driscoll’s, Golden State Foods i GS1 (organizacja non profit, która opracowuje standardy komunikacji biznesowej i dba o ich przestrzeganie), mającą usprawnić współpracę między konkurentami. Pierwsi użytkownicy IBM Food Trust musieli przekonać swoich partnerów handlowych do przyłączenia się, aby osiągnąć pełną identyfikowalność towarów. Mniejszym firmom – mającym mniejsze możliwości techniczne i inwestycyjne – zaoferowano pomoc. Zespoły wsparcia i implementacji Walmarta i IBM poświęciły kilka miesięcy na wdrożenie platformy u ponad 100 dostawców warzyw liściastych dla Walmarta[7]. Do końca 2020 roku IBM Food Trust liczył ponad 280 członków i odnotował 40 milionów zarejestrowanych transakcji oraz 25 tys. jednostek magazynowych SKU (Stock Keeping Unit to rodzaj jednostki magazynowej służącej handlowcom do identyfikowania i porządkowania towaru oraz zarządzania nim – przyp. red.).
2. Przedsiębiorstwa decydują się na prywatne ekosystemy blockchain zamiast publicznych, ale to może się wkrótce zmienić. Tak jak istnieją publiczne i prywatne chmury, tak samo istnieją publiczne i prywatne ekosystemy blockchain. Wiele z badanych przez nas firm zdecydowało się wdrożyć prywatne platformy gwarantujące poufność danych transakcji i ograniczony dostęp dla uprawnionych użytkowników. Nawet IBM, który jest operatorem platform TradeLens, IBM Food Trust i platformy finansowania handlu We.Trade, nie może interpretować danych w tych łańcuchach bloków bez upoważnienia ich właścicieli.
Innym przykładem prywatnej platformy wspomaganej przez blockchaina jest KoreConX – narzędzie dostępu do globalnych rynków kapitałowych dla małych firm. Podczas gdy przedsiębiorstwa notowane na giełdzie mają łatwy kontakt ze światowymi inwestorami, którzy za pomocą telefonu komórkowego mogą zlecać transakcje w ciągu kilku sekund, mniejsi gracze muszą korzystać z usług lokalnych agentów i brokerów, przy czym znalezienie kontrahenta, wynegocjowanie umowy i uzyskanie zgody zarządu zajmuje zwykle tygodnie. KoreConX rozwiązuje ten problem, zapewniając małym i średnim przedsiębiorstwom globalną platformę do pozyskiwania środków i zarządzania sprawozdawczością dotyczącą zgodności z przepisami.
Kiran Garimella, główny specjalista i dyrektor ds. technologii KoreConX, argumentuje wybór prywatnych usług blockchain „działaniem na wysoce regulowanym rynku. Trudno sobie wyobrazić, żeby właściciele firm publikowali dane o transakcjach w sieciach publicznych lub uczyli się zarządzać cyfrowymi portfelami”. Do końca 2020 roku KoreConX (KoreChain) został wdrożony w 23 krajach na platformach pięciu różnych dostawców usług w chmurze (IBM, Amazon Web Services, Microsoft, Google i DigitalOcean). Platforma zrzesza 105 tys. prywatnych firm i zawiera rejestry 2,8 miliarda akcji, 68 milionów opcji i 45 milionów gwarancji.
Oprócz obaw związanych z poufnością danych, przedsiębiorcy wybierają prywatne ekosystemy, ponieważ mogą one przetwarzać więcej transakcji na sekundę niż sieci publiczne. Poważnym ograniczeniem publicznych sieci blockchain jest brak skalowalności – zazwyczaj przetwarzają poniżej 20 transakcji na sekundę w oczekiwaniu na to, aż tysiące węzłów w sieci potwierdzą ważność najświeższych transakcji. W przeciwieństwie do nich prywatne sieci blockchain radzą sobie z setkami, a nawet tysiącami transakcji na sekundę. KoreChain może przetwarzać około 318 transakcji na sekundę lub 10 miliardów transakcji rocznie.
Pomimo tych ograniczeń liderzy nie powinni rezygnować z publicznych platform blockchain. Obecnie realizowanych jest wiele projektów mających na celu poprawę zabezpieczenia poufności danych oraz skalowalności. Do tego dochodzi stale rosnąca akceptacja faktu, że w przyszłości z sieci publicznych będzie korzystać wiele przedsiębiorstw. Już dziś publiczne sieci blockchain mają o wiele więcej użytkowników niż sieci prywatne oraz są zarządzane przez społeczności open source i organizacje non profit, więc żaden pojedynczy podmiot nie sprawuje nad nimi kontroli. Firma konsultingowa Ernst & Young (EY) podejmuje istotne kroki, aby pomóc przedsiębiorstwom w korzystaniu z publicznych sieci blockchain i pracuje nad stworzeniem „wirtualnego prywatnego łańcucha bloków” – podobnego do sieci prywatnej podłączonej do publicznego internetu, w którym dane transakcji pozostają niewidoczne dla nieupoważnionych osób.
Firma opracowała również WineChain – platformę potwierdzania autentyczności win, służącą przywróceniu zaufania na rynku borykającym się z problemem podrabiania markowych trunków, biznesem wartym kilka miliardów dolarów[8]. Każda butelka ma własny kod QR, który jest oznaczony tokenem (jednostką wartości) i rejestrowany w sieci Ethereum, publicznej platformie blockchain typu open source. Klienci mogą zeskanować kod smartfonem i sprawdzić, czy wino jest autentyczne. Producenci, brokerzy, importerzy, hurtownicy, dystrybutorzy i sprzedawcy korzystają z Quorum, prywatnej wersji Ethereum, by monitorować zmiany właściciela i przemieszczanie się butelek wina w łańcuchu dostaw[9]. Firma Ernst & Young zdecydowała się na korzystanie z Quorum w okresie przejściowym przechodzenia rynku z sieci prywatnych na publiczne; tworzenie platformy na Quorum z myślą o późniejszym upublicznieniu transakcji minimalizuje konieczność zmiany kodu, niezbędnej do przejścia na Ethereum w przyszłości.
W branży medialnej firma Ernst & Young we współpracy z Agenzia Nazionale Stampa Associata (ANSA to najpopularniejszy włoski serwis informacyjny) opracowała ANSAcheck – narzędzie uwierzytelniania źródeł, aktualizacji i publikacji legalnych wiadomości. Zamiast wykrywać fałszywe wiadomości po fakcie, narzędzie potwierdza źródło informacji i gwarantuje, że pochodzi ona od ANSA. Część aplikacji działa na platformie Ethereum. Od października 2020 roku ANSA opublikowała ponad 500 000 informacji w sieci publicznej.
3. Zaufanie jest budowane na niepodważalnym dowodzie, że zdarzenie miało miejsce, a nie na dużej ilości udostępnionych danych. Dobrze zaprojektowany system wykorzystujący blockchaina dostarcza niezbitych dowodów na to, że zdarzenia nastąpiły w określonej kolejności, co eliminuje konieczność udostępniania szczegółowych danych. To rodzi zaufanie.
W rozwiązaniach dotyczących łańcucha bloków pierwszej generacji przechowywanych jest niewiele danych. Dane źródłowe pochodzą z wewnętrznych systemów rejestracji współdziałających z aplikacją wspomaganą przez blockchaina. Wspólna, zbiorowa „księga rachunkowa” zawiera przede wszystkim kryptograficzny dowód zdarzeń. Można myśleć o komponentach łańcucha bloków jako o systemach równoległych, prowadzących do infrastruktury każdego przedsiębiorstwa za pomocą prostego rurociągu.
„Ogólnie rzecz biorąc, nie przechowujemy zbyt wielu danych w łańcuchu” – powiedział Aaron Lieber, szef działu zarządzania ofertami TradeLens w IBM. TradeLens, podobnie jak wiele podobnych platform, przechowuje w łańcuchu tylko skrócone dane. Funkcja skrótu to algorytm, który przekształca oryginalne dane w unikalną sygnaturę, tzw. nieodwracalny skrót. Działa tylko w jednym kierunku. Gdy zna się tylko unikalną sygnaturę, odczytanie oryginalnych danych jest praktycznie niemożliwe. Mimo że przedsiębiorstwa nie mogą usunąć skrótów z łańcucha bloków, mogą usunąć oryginalne dane przechowywane poza łańcuchem. Zdaniem Liebera, takie rozwiązanie miało zagwarantować zgodność z Ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych Unii Europejskiej, które ogranicza czas, przez jaki firmy mogą przechowywać niektóre dane.
MediLedger, platforma adresowana do sektora farmaceutycznego wspomagana przez technologię blockchain, wymaga tylko trzech możliwych do odczytania fragmentów danych, by zweryfikować autentyczność zwracanych leków. Aplikacja powstała na potrzeby wymogów ustawy z 2013 roku o bezpieczeństwie łańcucha dostaw leków, zgodnie z którą dystrybutorzy leków w Stanach Zjednoczonych muszą w pierwszej kolejności potwierdzić autentyczność zwracanych produktów oraz ich termin przydatności do użycia. (Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków zamierza wprowadzać wymagania, standardy i systemy monitorowania leków do listopada 2023 roku). Nowe regulacje będą miały znaczący wpływ na przemysł farmaceutyczny: szacuje się, że liczba leków trafiających do ponownej sprzedaży w Stanach Zjednoczonych stanowi 2,5% całkowitej wielkości sprzedaży, czyli około 59 milionów sztuk rocznie. Jedynymi widocznymi danymi, przechowywanymi w MediLedger, są identyfikator firmy, kod produktu oraz parametr końcowy adresu URL, pod którym partnerzy ubiegają się o automatyczną weryfikację produktu bezpośrednio u producenta. Inteligentna umowa gwarantuje, że tylko producent z poprawnym identyfikatorem może dodawać elementy do katalogu wyszukiwania. [Inteligentna umowa (ang. smart contract – „inteligentna umowa”) to algorytm komputerowy zaprojektowany do zawierania i utrzymywania samowykonawczych umów realizowanych w środowisku blockchain – przyp. red.]. Firma technologiczna Chronicled sprawuje nadzór nad MediLedger; w skład grupy roboczej projektu wchodzą AmerisourceBergen, Amgen, Cardinal Health, Genentech, Gilead, McKesson, Pfizer, Walgreens Boots Alliance i Walmart.
4. Korzystanie z technologii blockchain przez przedsiębiorstwa nie eliminuje udziału zaufanych stron trzecich (TTP), a często sprzyja powstawaniu nowych. Pierwsze doniesienia na temat technologii blockchain ostrzegały przed tym, że partnerzy handlowi będą czerpać wszystkie korzyści i nie będą już potrzebowali zaufanych stron trzecich (TTP). Jednak ankieta przeprowadzona w 2020 roku przez HFS Research z udziałem 318 respondentów z przedsiębiorstw notowanych na liście Global 2000 pokazała, że tylko 6% korporacyjnych aplikacji blockchain ma na celu eliminację pośredników[10]. Nasze badania to potwierdzają. Aplikacje korporacyjne nadal korzystają z TTP do zarządzania usługami, takimi jak obsługa węzłów sieciowych, ochrona portfeli cyfrowych w imieniu klientów, egzekwowanie reguł dostępu określonych przez członków i zarządzanie aktualizacjami oprogramowania, jednak nie potrzebują już TTP do weryfikacji transakcji.
EY oferuje usługi takie jak testowanie inteligentnych umów, tokenizacja aktywów, usługi analityczne i usługi w zakresie zgodności podatkowej dla klientów korzystających z platformy Ethereum. Korporacyjnymi uczestnikami sieci prywatnych są zazwyczaj osoby prawne, na przykład spółki i organizacje non profit. Podmioty te mogą być samodzielną organizacją, taką jak IBM, KoreConX i Chronicled, lub nowym wspólnym przedsięwzięciem. Tak czy inaczej, to nowa forma zaufanej strony trzeciej.
Rozwiązanie zarządzane przez jedną organizację najlepiej sprawdza się wtedy, kiedy „jest ona neutralnym moderatorem, który może wzbudzić zaufanie między stronami i pełnić rolę swego rodzaju życzliwego dyktatora – przynajmniej na początku – kiedy jej zadaniem jest rozwiązanie problemu za wszystkich” – twierdzi Susanne Somerville, dyrektor generalny Chronicled[11].
Przykładem neutralnego moderatora będącego pojedynczym podmiotem jest platforma pracy SmartResume firmy iDatafy, która dopasowuje kandydatów o potwierdzonych referencjach do pracodawców. Podmioty wystawiające referencje – uczelnie wyższe czy szkoły zawodowe – umieszczają referencje poszczególnych osób na platformie wspieranej przez blockchaina. Platforma agreguje wszystkie zweryfikowane poświadczenia dotyczące danej osoby w jednym inteligentnym życiorysie – SmartResume. Poszczególni właściciele takich SmartResume kontrolują prawa dostępu do własnego CV. Organizacje szukające wykwalifikowanych kandydatów otrzymują wgląd wyłącznie w informacje dotyczące umiejętności kandydatów. Wszystkie dane demograficzne i personalne, takie jak imię i nazwisko oraz płeć, są dla nich niewidoczne, by eliminować uprzedzenia i stronniczość. Gdy potencjalny pracodawca jest zainteresowany kandydatem, system wysyła do niego powiadomienie. Od czwartego kwartału 2020 roku na platformie powstało ponad 60 tys. inteligentnych życiorysów (choć nie wszystkie zostały aktywowane).
W przypadku We.Trade zaufaną stroną trzecią jest spółka joint venture. Platforma We.Trade, której zadaniem jest usprawnienie procesu finansowania transakcji, została najpierw uruchomiona w środowisku testowym (sandbox) przez konsorcjum europejskich banków, z których każdy wniósł wkład wysokości 200 tys. dolarów, a dostawcą technologii był IBM Blockchain Services. Podobnie jak w przypadku większości konsorcjów, uczestnicy We.Trade zachowali odrębny status prawny i podpisali dość łagodne zobowiązanie prawne (protokół ustaleń). Jednak podjąwszy decyzję o wdrożeniu platformy, partnerzy formalnie utworzyli spółkę joint venture z siedzibą w Dublinie. Stronami umowy są CaixaBank, Deutsche Bank, Erste Group, HSBC, KBC, Natixis, Nordea, Rabobank, Santander, Société Générale, UBS i UniCredit.
„Przed uruchomieniem platformy trzeba było powołać podmiot prawny z odpowiednim zarządem, jasną strategią i jednolitymi zasadami zarządzania” – powiedział Roberto Mancone, który został dyrektorem operacyjnym nowej spółki. Od marca 2020 roku platforma została wykorzystana przez partnerów handlowych w 19 krajach, w 17 firmach[12].
5. Należy przygotować się na ewolucję rozwiązań pierwszej generacji. Dotychczas aplikacje wspomagane technologią blockchain działały w trybie, który profesorowie Harvard Business School, Marco Iansiti i Kamir Lakhani, w 2017 roku określili mianem fazy lokalizacji[13]. Dodatkowo wiele innych aplikacji konkuruje o te same ekosystemy. Na przykład oprócz We.Trade finansowaniem transakcji zajmują się też takie inicjatywy, jak: Marco Polo, eTradeConnect, Contour i Komgo. IBM Food Trust nie jest jedyną aplikacją typu „od rolnika do konsumenta”; tym samym zajmują się platformy VeChain, OpenSC i Grass Roots Farmers ’Cooperative.
Ile platform finansowania handlu czy identyfikacji żywności okaże się ostatecznie potrzebnych? Już dziś można dostrzec pierwsze oznaki konsolidacji i współpracy w zakresie interoperacyjności między platformami. Na przykład jedno z pierwszych konsorcjów finansowania handlu Batavia uległo likwidacji, gdy trzy należące do niego banki odeszły, by dołączyć do We.Trade[14]. By wesprzeć interoperacyjność między różnymi platformami, w październiku 2018 roku eTradeConnect podpisał porozumienie z We.Trade[15].
Proces przechodzenia od fazy lokalizacji do interoperacyjności wymaga zdefiniowania globalnych standardów i nowych przepisów. Zapytani przez nas o ten proces pierwsi użytkownicy technologii blockchain potwierdzili, że dołączają do konsorcjów, by uczestniczyć w definiowaniu nowych standardów, współpracować z urzędami regulacyjnymi, brać udział w tworzeniu kodu open source i włączać członków obecnych podmiotów normalizacyjnych do swoich zespołów projektowych. Na przykład IBM Food Trust i TradeLens zaangażowały GS1 – globalną organizację non profit zajmującą się standaryzacją w obszarze zarządzania łańcuchem dostaw – w udoskonalenie istniejących standardów i dostosowanie ich do nowych wymagań dotyczących ochrony danych. GS1 współpracuje również z Blockchain in Transport Alliance (BiTA), który został uruchomiony w 2017 roku w celu opracowania standardów danych dla całej branży transportowej. W tym przedsięwzięciu biorą udział tradycyjni konkurenci, tacy jak DHL, FedEx i UPS.
Dale Chrystie, strateg ds. blockchaina w FedEx i przewodniczący Rady ds. Standardów BiTA, powiedział: „Jedynym sposobem uzyskania wartości dla całej branży jest zmiana myślenia o współpracy. Od kilku lat nazywam blockchain sportem zespołowym. Musimy współpracować z naszymi konkurentami nad projektami służącymi poprawie całej branży, takimi jak bezpieczeństwo, jakość i zmniejszanie barier w handlu transgranicznym”.
Od kilku lat nazywam blockchain sportem zespołowym. Musimy współpracować z naszymi konkurentami nad projektami służącymi poprawie całej branży, takimi jak bezpieczeństwo, jakość i zmniejszanie barier w handlu transgranicznym
CO ROBIĆ A CZEGO UNIKAĆ?
Indeks górny Wnioski płynące z analizy pierwszej generacji aplikacji wspomaganych technologią blockchain.
Warto: Indeks górny koniecWnioski płynące z analizy pierwszej generacji aplikacji wspomaganych technologią blockchain.
Warto:
Indeks górny • Myśleć na dużą skalę, lecz zaczynać od szczegółów. Zdefiniowanie wąskiego zakresu projektu umożliwia szybszy start i daje czas na naukę. Nie pozwól, by złożoność, wynikająca z konieczności skalowania rozwiązania na potrzeby szerokiego użytkowników, przeszkodziła ci w rozpoczęciu projektu. Indeks górny koniec• Myśleć na dużą skalę, lecz zaczynać od szczegółów. Zdefiniowanie wąskiego zakresu projektu umożliwia szybszy start i daje czas na naukę. Nie pozwól, by złożoność, wynikająca z konieczności skalowania rozwiązania na potrzeby szerokiego użytkowników, przeszkodziła ci w rozpoczęciu projektu.
Indeks górny • Poświęcić czas na lekcje i podsumowania. Chociaż może cię kusić szybkie przechodzenie od jednego projektu pilotażowego do drugiego, pamiętaj, że sumienne odrobienie każdej lekcji płynącej z danego doświadczenia zmniejszy ryzyko powtórzenia błędów. Indeks górny koniec• Poświęcić czas na lekcje i podsumowania. Chociaż może cię kusić szybkie przechodzenie od jednego projektu pilotażowego do drugiego, pamiętaj, że sumienne odrobienie każdej lekcji płynącej z danego doświadczenia zmniejszy ryzyko powtórzenia błędów.
Indeks górny • Zrobić porządek w danych. Dołączenie do grona firm pracujących nad wykorzystaniem technologii blockchain jest ekscytujące, lecz nie zwalnia menedżerów z obowiązku nudnej pracy od podstaw. Jeśli nie wyczyścisz danych podstawowych przed umieszczeniem ich w łańcuchu bloków, jedyne, co uzyskasz, to lepsza widoczność mało istotnych informacji. Indeks górny koniec• Zrobić porządek w danych. Dołączenie do grona firm pracujących nad wykorzystaniem technologii blockchain jest ekscytujące, lecz nie zwalnia menedżerów z obowiązku nudnej pracy od podstaw. Jeśli nie wyczyścisz danych podstawowych przed umieszczeniem ich w łańcuchu bloków, jedyne, co uzyskasz, to lepsza widoczność mało istotnych informacji.
Indeks górny • Dobrze się przygotować. Pilotażowa technologia blockchain wymaga czasem tylko od dwóch do czterech partnerów i niewielkiej ilości kodu. Firmy mogą zatem badać innowacyjne zastosowania tej technologii w takich obszarach, jak śledzenie produktów w całym łańcuchu dostaw; potwierdzanie autentyczności produktów i materiałów (na przykład żeby upewnić się, że z produkcji wykluczone są surowce pochodzące z regionów ogarniętych konfliktami zbrojnymi); procesy rozliczania płatności między firmami i wiele innych. Indeks górny koniec• Dobrze się przygotować. Pilotażowa technologia blockchain wymaga czasem tylko od dwóch do czterech partnerów i niewielkiej ilości kodu. Firmy mogą zatem badać innowacyjne zastosowania tej technologii w takich obszarach, jak śledzenie produktów w całym łańcuchu dostaw; potwierdzanie autentyczności produktów i materiałów (na przykład żeby upewnić się, że z produkcji wykluczone są surowce pochodzące z regionów ogarniętych konfliktami zbrojnymi); procesy rozliczania płatności między firmami i wiele innych.
Indeks górny Nie warto: Indeks górny koniecNie warto:
Indeks górny • Porzucać dotychczasowych technologii. Myśl o blockchainie jako o uzupełnieniu, a nie zamienniku istniejącej technologii. Indeks górny koniec• Porzucać dotychczasowych technologii. Myśl o blockchainie jako o uzupełnieniu, a nie zamienniku istniejącej technologii.
Indeks górny • Przeceniać szans. Chociaż blockchain może być stosowany w całej firmie i w całym łańcuchu dostaw, istnieje wiele obszarów, w których nie przyniesie korzyści i gdzie istniejące bazy danych są wystarczające. Indeks górny koniec• Przeceniać szans. Chociaż blockchain może być stosowany w całej firmie i w całym łańcuchu dostaw, istnieje wiele obszarów, w których nie przyniesie korzyści i gdzie istniejące bazy danych są wystarczające.
Indeks górny • Ignorować wadliwych procesów. Technologia blockchain może przyspieszyć rozpowszechnianie informacji, ale jeśli wadliwe procesy nie zostaną naprawione, zapewni jedynie lepszy wgląd w coś, co nie działa. Indeks górny koniec• Ignorować wadliwych procesów. Technologia blockchain może przyspieszyć rozpowszechnianie informacji, ale jeśli wadliwe procesy nie zostaną naprawione, zapewni jedynie lepszy wgląd w coś, co nie działa.
Indeks górny • Zaczynać od weryfikacji koncepcji. Techniczne aspekty blockchaina zostały już potwierdzone. Rozsądniej jest uruchomić program pilotażowy skoncentrowany na wartości biznesowej, bezpieczeństwie IT oraz zgodności z przepisami prawa. Jeśli pilotaż się uda, będziesz mieć już za sobą część pracy, a zdobyte doświadczenia przyspieszą wdrożenie ostatecznego rozwiązania. Indeks górny koniec• Zaczynać od weryfikacji koncepcji. Techniczne aspekty blockchaina zostały już potwierdzone. Rozsądniej jest uruchomić program pilotażowy skoncentrowany na wartości biznesowej, bezpieczeństwie IT oraz zgodności z przepisami prawa. Jeśli pilotaż się uda, będziesz mieć już za sobą część pracy, a zdobyte doświadczenia przyspieszą wdrożenie ostatecznego rozwiązania.
Co dalej?
Od pewnego czasu blockchain jest przedstawiany jako przełomowa technologia, która może zrewolucjonizować firmy technologiczne i krajobraz całej branży. Choć prawdą jest, że blockchain może usprawnić proces rozwijania biznesu, to jednak najprawdopodobniej będzie uzupełnieniem istniejących już rozwiązań. W Walmarcie platforma wspierana przez blockchaina wykorzystuje kody kreskowe, WineChain pracuje na kodach QR, a łańcuchy transportowe bazują na metkach RFID i skanerach. Rolą technologii blockchain w tych inicjatywach jest przyspieszenie tempa rozpowszechniania danych generowanych przez wcześniej wdrożone metody identyfikacji. W rezultacie, dzięki blockchainowi rośnie zwrot z inwestycji w dotychczasowe technologie, a on sam staje się bardziej wartościowy i lepiej wyposażony w dane.
Wyłania się więc wzorzec polegający na uzupełnianiu, a nie na zastępowaniu istniejących technologii przez blockchaina, który czerpie korzyści z danych wejściowych zgromadzonych przez starsze technologie, lecz nie odsyła ich do lamusa. Podobnie jak przedsiębiorstwa przeniosły się z intranetu do internetu, kiedy tylko zyskały zaufanie do technologii, następna generacja korporacyjnych aplikacji blockchain może powstać na platformach publicznych. Blockchain może również w większym stopniu zakłócać tradycyjne modele biznesowe, kiedy edukacja, standardy i przepisy dogonią postęp technologiczny.
Liderzy i menedżerowie powinni otworzyć się na rozwiązania oparte na technologii blockchain. Ważne jest jednak to, aby partnerzy ekosystemu koncentrowali się przede wszystkim na wizji biznesowej, przesuwając samo wdrażanie technologii na dalszy plan. „Zarząd nie zastanawia się nad łańcuchami bloków – powiedział Garimella z KoreConX. – To nie blockchain rozwiązuje problem, lecz umiejętne wykorzystanie tej technologii”.
[1] M. Ferguson, Preparing for a Blockchain Future, MIT Sloan Management Review, 11 września 2018, https://sloanreview.mit.edu; L.W Cong i F. Klotz, “Navigating the Next Wave of Blockchain Innovation: Smart Contracts,” MIT Sloan Management Review, 26 września, 2018, https://sloanreview.mit.edu; i T. Felin, K. Lakhani, “What Problems Will You Solve With Blockchain?” MIT Sloan Management Review 60, nr. 1 (jesień 2018): 32‑38.
[2] M. Iansiti, K.R. Lakhani, The Truth About Blockchain, Harvard Business Review 95, nr 1 (styczeń‑luty 2017): 118‑127.
[3] S. Madnick, Blockchain Isn’t as Unbreakable as You Think, MIT Sloan Management Review 61, nr 2 (zima 2020): 66‑70; oraz C. Catalini, P. Michelman, “Seeing Beyond the Blockchain Hype” MIT Sloan Management Review 58, nr. 4 (lato 2017): 17‑19.
[4] Deloittes 2020 Global Blockchain Survey: From Promise to Reality, Deloitte, 16 czerwca, 2020, www2.deloitte.com.
[5] Szczegółowe studium przypadku dotyczące rozwoju platformy TradeLens znajdziesz tu: T. Jensen, J. Hedman, S. Henningson, “How TradeLens Delivers Business Value With Blockchain Technology,” MIS Quarterly Executive 18, nr 4 (grudzień 2019): 221‑243.
[6] M.C. Lacity, “Blockchain Foundations for the Internet of Value” (Fayetteville, Arkansas: Epic Books, 2020).
[7] R. Van Hoek, B. Fugate, M. Davletshin, et al., Integrating Blockchain Into Supply Chain Management: A Toolkit for Practical Implementation (London: Kogan Page, 2019).
[8] .V. Micallef, “What’s in Your Cellar? Counterfeit Wines Are a Multibillion Dollar Problem,” Forbes, 1 grudnia 2018, www.forbes.com.
[9] G. Perrone, Restoring Trust in the Wine Industry, From Grape to Glass, Ernst & Young, 2018, www.ey.com.
[10] S. Gupta, S. Duncan, T. Mondal, et al., HFS Top 10 Enterprise Blockchain Services 2020, HFS Research, 24 kwietnia 2020.
[11] S. Somerville, prezentacja podczas warsztatów Sam M. Walton College of Business Blockchain Center of Excellence Workshop, Fayetteville, Arkansas, 6 czerwca 2019.
[12] N. Morris, Automated Trade Payments Prove Popular for We.Trade Blockchain, Ledger Insights, styczeń 2020, www.ledgerinsights.com.
[13] Iansiti, Lakhani, The Truth About Blockchain, 118‑127
[14] S. Wass, We.Trade and Batavia Merge Blockchain Platforms for Trade Finance, Global Trade Review, 3 października 2018, www.gtreview.com.
[15] The Launch of eTradeConnect and the Collaboration With We.Trade Hong Kong Monetary Authority, 18 października 2018, www.hkma.gov.
