Coraz mniej polskich przedsiębiorstw decyduje się na podbój zagranicznych rynków. Jednak warto się odważyć i wyjść poza granice kraju, gdyż te, które to uczyniły, zarabiają coraz więcej – takie wnioski płyną z drugiej edycji badania przeprowadzonego dla Think Tanku POLAND, GO GLOBAL! przez ICAN Research i redakcję Harvard Business Review Polska.
Już drugi rok z rzędu na zlecenie Think Tanku POLAND, GO GLOBAL! przebadano grupę 600 firm, posiadających większościowy kapitał polski, zatrudniających powyżej 50 osób oraz mających obrót powyżej 10 mln zł. Ankiety przeprowadzono w czerwcu 2014 roku techniką wywiadu telefonicznego CATI oraz z wykorzystaniem ankiety internetowej CAWI.
Wyniki badania dowodzą, że w porównaniu z 2013 rokiem spada tempo ekspansji polskich przedsiębiorstw. W ubiegłym roku niemal 40% ankietowanych firm deklarowało aktywność na zagranicznych rynkach, podczas gdy w tym roku odsetek ten spadł do 32%. Na dodatek, co może szczególnie niepokoić, mniej firm planuje ekspansję, a coraz więcej w ogóle nie rozważa tego kierunku rozwoju.
Zdecydowana większość (84%) firm nieobecnych na rynkach zagranicznych zapewnia, że koncentruje się na rozwoju w Polsce. Ankietowani najczęściej przekonywali, że wychodzenie poza granice kraju nie jest ważnym kierunkiem rozwoju ich przedsiębiorstw – 66% ( w roku ubiegłym 47%) oraz, że ich firmy nie są jeszcze na ekspansję gotowe – 62% (wobec 46%). Rzadziej jako przyczynę respondenci wymieniali niski potencjał ekspansji tkwiący w ich branżach (37% obecnie, wobec 28% przed rokiem).
Badanie przeprowadzono przed eskalacją konfliktu na Ukrainie, wydaje się więc, że główną przeszkodą na drodze ekspansji jest obok sytuacji geopolitycznej mentalność polskich przedsiębiorców, którzy wolą rozwijać lokalny biznes, niż próbować sił na zewnętrznych rynkach. Badani twierdzą, że taka strategia zderza się z wieloma barierami i jest obarczona dużym ryzykiem. Najczęściej chodzi o sytuację polityczno‑gospodarczą, której nie sprzyja trwający w Europie Wschodniej kryzys. Badani mają problem z weryfikacją partnerów biznesowych, obawiają się dużej konkurencyjności rynków zagranicznych i często nie mają we własnej opinii wystarczającego kapitału.
Jednak ci przedsiębiorcy, którzy się odważyli i są już obecni na światowych rynkach, przekonują, że opłaca się na nich być. Opinie tych respondentów dowodzą, że biznes prowadzony na zagranicznych rynkach może być opłacalny i przynosi funkcjonującym tam firmom wymierne korzyści. W przekonaniu firm działających na rynkach zagranicznych, konfrontacja warunków panujących na polskim i na obcych rynkach wypada raczej na korzyść tych drugich. Co trzeci ankietowany (35%) reprezentujący firmę prowadzącą działalność na rynkach zagranicznych uważa, że właśnie tam łatwiej jest budować przewagę konkurencyjną; 25% respondentów z tej grupy skłania się ku opinii, że łatwiej jest ją uzyskać na naszym, rodzimym rynku.
W jeszcze większym stopniu cenione są rynki zagraniczne ze względu na osiągane zyski. Nieco ponad połowa (51%) firm uważa, że ich zyskowność ich działalności jest większa za granicą niż w kraju, opinie przeciwną wyraża co piąty ankietowany. Na dodatek – i ten argument powinien trafić do przekonania nawet najbardziej zadeklarowanym sceptykom – w ogólnym bilansie przedsiębiorstw prowadzących biznes poza granicami kraju rośnie udział zysków właśnie tam wypracowywanych. Niemal 40% respondentów z tych firm, które są obecne poza Polską deklaruje, że w minionym roku te zyski wzrosły, a tylko 9%, że zmalały. Większym niż rok temu pieniądzom towarzyszy większy optymizm – przekonanie, że również w przyszłym roku zyski te będą większe, zdecydowanie przeważa nad obawami o ich zmniejszenie.
Średnio ponad połowa (57%) przypadków wchodzenia polskich firm na rynki zagraniczne kończy się sukcesem, dla 40% firm działających na rynkach zagranicznych wskaźnik ten wynosi ponad 70%. Firmy, które odnoszą sukces, budują szczegółowe strategie oparte na badaniach i analizach rynku. Uważają, że kluczowymi czynnikami sukcesu są: innowacyjny produkt, marketing strategiczny i doświadczona kadra. Są bardziej ekspansywne i częściej niż pozostałe docierają bezpośrednio do zagranicznych klientów. Częściej też niż inne przedsiębiorstwa otwierają przedstawicielstwa zagraniczne lub oddziały w formie spółki.
Wśród ankietowanych przedsiębiorstw prowadzących działalność poza granicami kraju dominują średniej wielkości firmy z przewagą kapitału polskiego, zatrudniające od 50 do 249 pracowników i osiągające obroty od 10 do 50 mln zł. W porównaniu z rokiem ubiegłym niewielkim zmianom uległa struktura form działalności zagranicznej: zmniejszył się nieco udział firm zajmujących się eksportem usług, wzrósł zaś eksportujących dobra.
Kontynentem, na którym koncentruje się polska ekspansja, jest Europa, przy czym w części środkowowschodniej działa połowa wszystkich przedsiębiorstw prowadzących działalność zagraniczną, a w części zachodniej co trzecia taka firma. Jako najbardziej atrakcyjny postrzegany jest rynek Europy Zachodniej. Najczęściej wskazywane kraje ekspansji w Europie Zachodniej to Wielka Brytania i Niemcy. Dodatkowo Niemcy to kraj najczęściej rekomendowany w rozwoju ekspansji.
***
Dalsze informacje na temat wyników badania zostaną przedstawione 3 września na XXIV Forum Ekonomicznym w Krynicy, podczas panelu dyskusyjnego „Polskie firmy na globalnej scenie”, gdzie swoimi doświadczeniami związanymi z ekspansją zagraniczną podzielą się m.in. prezesi KGHM, PKO BP i Grupy Azoty.
Misją Think Tanku POLAND, GO GLOBAL jest promocja i upowszechnianie praktycznej wiedzy i najlepszych praktyk w obszarze ekspansji zagranicznej przedsiębiorstw oraz popularyzacja internacjonalizacji firm, jako ważnego czynnika rozwoju polskiej gospodarki.
